Ar 30 Mehefin ac 1 Gorffennaf, cynhaliwyd 15fed Gynhadledd Flynyddol WISERD ym Mhrifysgol Aberystwyth, gan groesawu dros 130 o gynrychiolwyr. Roedd yr agenda’n cynnwys 14 sesiwn bapur, dau banel, a thri symposiwm a gweithdy o dan y thema ‘Cyfranogiad a phartneriaeth mewn cyfnod o ansicrwydd a pholareiddio’.
Am y tro cyntaf erioed, bydd yr amserlen eleni yn cynnwys digwyddiad arbennig i ymchwilwyr newydd cyn y brif gynhadledd. Wedi’i noddi ar y cyd gan Ysgol Graddedigion Gwyddorau Cymdeithasol Cymru a Rhwydwaith Ymchwilwyr ar Ddechrau eu Gyrfa Cymdeithas Ddysgedig Cymru, roedd yn dangos yr ymrwymiad i ddyfodol y gwyddorau cymdeithasol yng Nghymru a phwysigrwydd meithrin cysylltiadau traws-sector yn ystod pob cam gyrfa.
Professors Angela Hatton, Adam Hedgecoe and Irene Hardill (left to right)
Agorwyd y gynhadledd gan yr Athro Angela Hatton, Dirprwy Is-Ganghellor (Ymchwil) ym Mhrifysgol Aberystwyth, a groesawodd siaradwr gwadd eleni, yr Athro Irene Hardill, o Brifysgol Northumbria. Roedd cyflwyniad yr Athro Hardill yn ymdrin â materion cymdeithasol allweddol, megis cyfranogiad gwirfoddolwyr yn ystod pandemig Covid-19, y bartneriaeth rhwng y wladwriaeth a’r gymdeithas sifil, lles a chyd-gynhyrchu a’r posibilrwydd o ddyfodol mwy disglair a thecach i gymdeithas sifil Cymru.
Roedd sesiynau cyfochrog yn ymdrin â’r ddwy ran o thema’r gynhadledd eleni, gan nodi heriau ansicrwydd a pholareiddio, gyda phapurau ar waith annheg, allgáu cymdeithasol a meysydd eraill o anghydraddoldeb parhaus, ond hefyd yn darparu swm anhygoel o waith am atebion posibl i’r problemau cymdeithasol sy’n cael eu hwynebu yng Nghymru a’r tu hwnt. Archwiliodd yr ymchwil hon feysydd fel democratiaeth gyfranogol ac ystyriol, llywodraethu cydweithredol, gwyddoniaeth dinasyddion, datblygiad sy’n seiliedig ar ddiwylliant a mwy.
Professor Michael Woods
Daeth diwrnod un i ben trwy lansio adroddiad blynyddol cyntaf LPIP Cymru Wledig, a gynhaliwyd yng Nghanolfan y Celfyddydau Aberystwyth ac a gefnogwyd gan yr Adran Ymchwil, Busnes ac Arloesi ym Mhrifysgol Aberystwyth. Rhannodd Cyfarwyddwr Cymru Wledig LPIP, yr Athro Michael Woods, uchafbwyntiau’r flwyddyn ddiwethaf a chyflwynodd rai o’r prosiectau ymchwil diweddaraf, a ysgogodd noson ddiddorol o drafodaethau ynghylch cydweithrediadau posibl yn y dyfodol.
Diolch yn arbennig i’n harddangoswyr a’n cefnogodd yn garedig gyda’r digwyddiad ac a rannodd eu hamser yn siarad â chynrychiolwyr: ADR Cymru, Ysgol Graddedigion Cymru ar gyfer y Gwyddorau Cymdeithasol yr ESRC, Cymdeithas Ddysgedig Cymru, Iechyd a Gofal Gwledig Cymru a’r Gymdeithas Ymchwil Gymdeithasol. Diolch arbennig hefyd i Clare Donnison, bardd cynhadledd cyntaf WISERD, a ysgrifennodd a pherfformiodd farddoniaeth wreiddiol, gan fyfyrio ar gyflwyniadau drwy gydol y digwyddiad.
Aeth Dr Jesse Heley, sydd hefyd yn gyd-gyfarwyddwr Sefydliad Ymchwil Cymdeithasol ac Economaidd a Data Cymru (WISERD) ym Mhrifysgol Aberystwyth ymlaen i ddweud: “Fel gyda chynadleddau WISERD blaenorol, nid oedd digwyddiad eleni yn eithriad o ran dod ag ymchwilwyr a sefydliadau cymdeithas sifil o bob cwr o Gymru a’r tu hwnt ynghyd i archwilio’r materion allweddol sy’n wynebu ein cymunedau heddiw. Yn erbyn cefndir ariannol a gwleidyddol heriol, roedd pwyslais cryf ar ymyriadau ymarferol a llwybrau ar gyfer newid, a chyfres gref iawn o gyfraniadau gan ymchwilwyr newydd.
Dywedodd yr Athro Adam Hedgecoe, cyfarwyddwr WISERD: “Dyma oedd fy nghynhadledd flynyddol WISERD gyntaf fel y cyfarwyddwr newydd, ac fe wnaeth ehangder y gwaith a oedd ar ddangos, dyfnder syniadau pobl a’r awyrgylch cyfeillgar a chydweithredol a oedd yn sail i’r gynhadledd gyfan argraff fawr arnaf.”
Cynhelir Cynhadledd Flynyddol WISERD mewn un o’n pum prifysgol bartner bob blwyddyn (Aberystwyth, Bangor, Caerdydd, De Cymru ac Abertawe). Mae’n rhoi cyfle i ddod ag ymchwilwyr ym mhob cam o’u gyrfaoedd ynghyd, gyda llunwyr polisïau ac ymarferwyr o lawer o sectorau gwahanol ledled y DU a’r tu hwnt. Mae’r digwyddiad yn tynnu sylw at yr ystod o waith rhyngddisgyblaethol pwysig sy’n cael ei wneud yn y gwyddorau cymdeithasol ac yn rhoi cyfleoedd inni weithio’n well gyda’n gilydd i effeithio ar newid a chyflawni cymdeithas decach. Cynhelir Cynhadledd Flynyddol WISERD 2026 ym Mhrifysgol Caerdydd.