Mae ymchwil newydd gan Gyd-gyfarwyddwr WISERD, yr Athro Paul Chaney, Dr Sarbeswar Sahoo (Sefydliad Technoleg Indiaidd, Delhi) a Dr Seuty Sabur (Prifysgol BRAC, Dhaka) yn dadansoddi safbwyntiau sefydliadau cymdeithas sifil ar y sefyllfa gyfoes sy’n wynebu pobl LGBT+ ym Mangladesh.
Er iddo gael ei anwybyddu i raddau helaeth mewn gwaith academaidd hyd yn hyn, mae’n fater sydd angen sylw oherwydd record cydraddoldeb a hawliau dynol gwael sy’n dirywio yn y wlad. Roedd y ffotograffau manwl yn dangos llofruddiaeth proffil uchel golygydd unig gylchgrawn LGBT+ y wlad yn 2016. Mae’r astudiaeth newydd hon yn seiliedig ar farn dros gant o sefydliadau cymdeithas sifil. Mae’n datgelu sut mae cyfres o batholegau allweddol – gan gynnwys trais, bygwth a gwahaniaethu – yn effeithio ar fywydau pobl LGBT+.
Mae arwyddocâd ehangach yr ymchwil hon yn canolbwyntio ar amlygu, er nad ydynt yn cymryd lle hawliau y gellir eu cyfiawnhau, fod y prosesau disgyrsiol a gynigir gan adolygiadau hawliau dynol y Cenhedloedd Unedig o arwyddocâd allweddol wrth geisio hyrwyddo hawliau LGBT+ mewn gwledydd fel Bangladesh. Mae gormes yn cyfuno ag eithafiaeth grefyddol a gwrthodiad y dosbarth llywodraethol i gofleidio cydraddoldeb mewn perthynas â hunaniaeth o ran rhywedd a chyfeiriadedd rhywiol mewn gwledydd fel hyn. Mae’r astudiaeth hefyd yn darparu tystiolaeth bellach bod y wladwriaeth yn amharu ar gymdeithas sifil, gan danseilio ei hannibyniaeth a’i gallu i ddwyn llywodraeth i gyfrif o dan ddeddfwriaeth newydd a basiwyd o dan esgus amddiffyn ‘diogelwch cenedlaethol’. Nid yw hyn yn argoeli’n dda i amddiffynwyr hawliau a democratiaeth ym Mangladesh heddiw.
Cynhaliwyd yr ymchwil hon fel rhan o: ‘Ymddiriedaeth, hawliau dynol a chymdeithas sifil mewn economïau lles cymysg’, prosiect craidd yn Rhaglen Ymchwil Cymdeithas Sifil WISERD.