Ar 20 Chwefror 2023, cafodd yr Athro Alan Felstead ei gyfweld ar gyfer rhaglen deledu gan y BBC a oedd yn ymchwilio i’r gostyngiad yn nifer yr ymwelwyr â chanol dinasoedd fel Caerdydd a’r cynnydd yn rhai o’r trefi llai o amgylch prifddinas Cymru. Mae patrymau tebyg yn amlwg ar draws y DU. Mae ymchwil yr Athro Felstead yn dangos mai un o’r prif resymau dros y patrymau hyn yw’r cynnydd mewn gweithio o bell a hybrid sydd wedi’i sbarduno gan y pandemig.
Yn ystod y pandemig, roedd llawer o bobl yn gweithio gartref am y tro cyntaf – ni ymddiriedwyd mewn llawer i wneud hynny o’r blaen. Roedd yn rhaid i gyflogwyr hefyd ddod i arfer â’r ffordd newydd hon o weithio. Mae’r arferiad wedi glynu. Roedd llawer o weithwyr yn hoffi gweithio gartref ac nid oeddent am fynd yn ôl i hen ffyrdd o weithio. Dywedodd naw o bob 10 a weithiodd gartref yn ystod y pandemig yr hoffent wneud hynny yn y tymor hir.
Ers y pandemig, bu symudiad oddi wrth bobl yn gweithio drwy’r amser gartref i weithio hybrid. Mae hon yn sefyllfa lle treulir peth amser yn gweithio gartref a pheth amser yn cael ei dreulio yn y swyddfa. Heddiw, mae tua 31% o bobl yn treulio o leiaf un diwrnod yr wythnos yn gweithio gartref, sydd i fyny o tua 10% cyn y pandemig.
Nid yw canol ein dinasoedd – lle mae llawer o fusnesau swyddfa – wedi gwella. Nid nhw yw’r trefi ysbrydion yr oedden nhw yn y pandemig bellach, ond nid ydyn nhw chwaith mor fywiog ag o’r blaen. Mae nifer yr ymwelwyr wedi gostwng gan nad yw pobl yn gorfforol yn mynd i mewn i waith mor aml. Mae eu cartrefi wedi dod yn weithleoedd am o leiaf peth o’r amser ac mae swyddfeydd wedi dod yn dawelach.
Mae patrymau gwariant felly wedi’u dadleoli hefyd – ‘wedi’u codi a’u symud’ o ganol dinasoedd i’r stryd fawr leol yn nes at gartrefi pobl, a dyna’r rheswm dros y newidiadau gwahaniaethol yn nifer yr ymwelwyr a amlygwyd gan y rhaglen deledu.
Darlledwyd y rhaglen ar 20 Chwefror 2023 ar BBC Cymru a gellir ei gwylio ar BBC iPlayer (mae’r eitem yn dechrau am 05.00 ac yn gorffen am 08.53). Yr Athro Felstead yw awdur Gweithio o Bell: A Research Overview.