Fel rhan o fy ngwaith ymchwil ar y Prosiect WISERD newydd, Meithrin gwerth cymdeithasol a gwaith teg yn y diwydiant adeiladu yng Nghymru, a ariennir gan UKRI ESRC, rwy’n archwilio sut y gall y sector adeiladu greu cyfleoedd go iawn i bobl sy’n wynebu rhwystrau i gyflogaeth. Un enghraifft bwerus o hyn ar waith yw SibiNet, menter sy’n agor drysau i bobl o gymunedau du a lleiafrifoedd ethnig.
Mae diwydiant adeiladu’r DU yn parhau i wynebu heriau o ran amrywiaeth a chynhwysiant. Er bod tua 13.8% o boblogaeth y DU o gefndir ethnig lleiafrifol, dim ond 5.4% o weithwyr adeiladu sy’n dod o gymunedau du, Asiaidd, neu gymysg eu treftadaeth. Mae’r tangynrychiolaeth hon yn adlewyrchu rhwystrau fel mynediad cyfyngedig at hyfforddiant, diffyg modelau rôl gweladwy ac ymdeimlad o beidio â pherthyn.
Mae Muhammad, sylfaenydd SibiNet, yn gyfarwydd â’r heriau hyn yn uniongyrchol. Wrth ddechrau fel llafurwr safle yn 2019, sylweddolodd yn gyflym nad oedd llawer o bobl mewn rolau arwain yn edrych yn debyg iddo. Gadawodd y diwydiant i ddilyn gradd mewn rheolaeth fusnes ar ôl teimlo nad oedd yn cael ei gefnogi a heb lwybr clir ymlaen. Ond arhosodd ei brofiad gydag ef—a lluniodd ei ddyfodol.
Pan oedd yn y brifysgol, daeth Muhammad yn arweinydd ieuenctid yn ei ganolfan gymunedol leol. Gwelodd yr un rhwystrau yr oedd wedi’u hwynebu yn cael eu hadlewyrchu ym mywydau pobl ifanc: diffyg cyfleoedd, ymwybyddiaeth isel o lwybrau gyrfa a diffyg hyder. Dyna pryd y ganed y syniad ar gyfer SibiNet—pont rhwng y diwydiant adeiladu a phobl o gymunedau du a lleiafrifoedd ethnig.
I Muhammad, nid yw gwerth cymdeithasol yn ymwneud â thicio blychau. Mae’n defnyddio cyfatebiaeth syml: mae rhoi poteli dŵr yn helpu yn y tymor byr, ond mae cloddio ffynnon yn creu newid parhaol. Mae SibiNet yn ymwneud â chloddio ffynhonnau—creu llwybrau hirdymor, sy’n cael eu gyrru gan y gymuned, i adeiladu.
Cysylltodd Muhammad â sefydliadau fel CITB a GoConstruct, gan wahodd gweithwyr proffesiynol i rannu eu straeon a thynnu sylw at yr ystod o yrfaoedd sydd ar gael. Nod y digwyddiad SibiNet cyntaf oedd codi ymwybyddiaeth a chwalu stereoteipiau. O hynny, daeth rhaglen fentora i’r amlwg, gan gynnig arweiniad un-i-un i helpu pobl i nodi eu cryfderau ac archwilio rolau a oedd yn addas iddyn nhw.
Mae partneriaethau wedi bod yn allweddol. Gweithiodd SibiNet gyda choleg lleol i gyflwyno cwrs hyfforddi tri mis, ac yna ymweliad â safle i brosiect ysbyty mawr gyda Balfour Beatty. Nid taith yn unig oedd hon—roedd yn brofiad ymarferol a arweiniodd at gyfleoedd swyddi go iawn, gyda chefnogaeth contractwr lleol.
Yn ystod Ramadan, cynhaliodd SibiNet brydau iftar gyda chefnogaeth cwmnïau fel Eric Wright Group a Costain. Denodd digwyddiad a gynlluniwyd ar gyfer 100 o bobl dros 200, gan gynnwys contractwyr a rannodd eu teithiau eu hunain. Y canlyniad? Cynigiwyd 14 o leoliadau profiad gwaith i bobl ifanc lleol.
Mae mentora yn parhau i fod yn ganolog i ddull SibiNet. Mae Muhammad bellach yn cefnogi pobl ifanc i ddatblygu sgiliau ymarferol fel rheoli amser a gwaith tîm, a hefyd yn eu helpu i oresgyn rhwystrau diwylliannol. Mae’r math hwn o gefnogaeth yn hanfodol—nid yn unig ar gyfer recriwtio, ond ar gyfer cadw staff.
Yn hollbwysig, mae Muhammad yn credu bod yn rhaid i gymunedau eu hunain ddiffinio gwerth cymdeithasol. Gall data amlygu bylchau, ond daw effaith wirioneddol o wrando a chymryd camau gweithredu. Sut olwg sydd ar gyfle i’r bobl rydych chi’n ceisio eu cyrraedd? Pa gefnogaeth sydd ei hangen arnyn nhw mewn gwirionedd?
Mae gwaith SibiNet yn dangos sut y gellir cyflwyno gwerth cymdeithasol mewn ffyrdd dan arweiniad y gymuned, sy’n berthnasol yn ddiwylliannol, ac sy’n cael effaith ddofn. Mae’n fodel sy’n cyd-fynd yn agos â nodau’r prosiect Meithrin Gwerth Cymdeithasol a Gwaith Teg—gan ddangos sut y gall adeiladu fod yn rym ar gyfer cynhwysiant a chyfle.
Os ydych chi’n rhan o brosiect sy’n gwneud gwahaniaeth—neu’n gwybod am un y dylid tynnu sylw ato—cysylltwch â Jemma Bridgeman yn BridgemanJ1@caerdydd.ac.uk.
Credyd delwedd: FilippoBacci trwy iStock.