Yr Economi Sylfaenol yn y cyd-destun gwledig/trefol:
Myfyrio ar ddatblygiad rhanbarthol cynhwysol a chynaliadwy o ganlyniad i’r prosiect ROBUST
A gyflwynir gan Bryonny Goodwin-Hawkins, Damian Maye and Daniel Keech
Bydd 2021 yn flwyddyn o her a newid, gyda COVID-19 yn parhau a realiti Brexit yn dod yn amlwg. Heriau newydd yn ychwanegu at yr hen rai. Mae’r argyfwng hinsawdd yn dal i ddatblygu, ac mae anghydraddoldebau economaidd-gymdeithasol tymor hir yn parhau. Yn fwy nag erioed, mae gwir angen modelau economaidd amgen ar gyfer lles cynaliadwy a chynhwysol. Mae’r Economi Sylfaenol yn fodel o’r fath – gyda Chymru eisoes yn arloesi o ran polisi. Yn y sgwrs hon, rydym yn ymuno â chydweithwyr WISERD i drafod economi ‘bob dydd’ sydd eisoes yn bodoli ac a all helpu i ragweld dyfodol blaengar.
Fodd bynnag, fel ymchwilwyr ym maes datblygu gwledig a systemau bwyd cynaliadwy, rydym am roi dau rybudd ar gyfer agenda’r Economi Sylfaenol, yn enwedig gan ei fod yn dylanwadu ar bolisïau ar gyfer adferiad a thu hwnt i hynny. Yn gyntaf, mae pwyslais cynyddol ar leoliaeth yn peryglu disgyn i’r ‘fagl leol’ ac ailadrodd methiannau dulliau datblygu mewndarddol cynharach. Yn ail, mae risg y gallai cyfatebiaeth sylfaen a gwledig (neu ymylol) ailadrodd yn anfwriadol yr ystrydebau sydd eisoes wedi gadael gormod o’n rhanbarthau a’n cymunedau ar ôl. Rydym yn myfyrio ar ymchwil prosiect ROBUST Horizon 2020 i ystyried y materion hyn mewn manylder. Gan ddefnyddio enghreifftiau – gan gynnwys systemau caffael deinamig ar gyfer y plât cyhoeddus – rydym yn edrych ar yr Economi Sylfaenol o safbwynt rhanbarthol, yn cyflwyno dimensiynau sylfaenol allweddol ac yn dadlau bod cydgysylltu rhwng y gwledig a’r trefol yn gyfystyr a bod yn rhaid iddynt fod o fudd i’r ddwy ochr.